Ngày 28/2, Bộ Chính trị quyết định thực hiện miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết THPT công lập trên phạm vi cả nước. Thời điểm thực hiện từ đầu năm học mới 2025 - 2026 (tháng 9/2025 trở đi). Điều đáng nói, học sinh trường dân lập, tư thục cũng sẽ được cấp bù học phí bằng mức học phí của trường công lập theo quy định của pháp luật.

Phần chênh lệch học phí giữa trường công lập và dân lập, tư thục sẽ do gia đình học sinh chi trả. Mặc dù, thực tế, phần cấp bù học phí này nếu so với chi phí mà phụ huynh bỏ ra để cho con học dân lập là không lớn, song thể hiện rõ tính nhân văn, tạo sự bình đẳng giữa học sinh khối công lập và dân lập.

Hiện, cả nước có 23,2 triệu học sinh (trong đó: 21,5 triệu học sinh công lập, chiếm 93%; 1,7 triệu học sinh ngoài công lập, chiếm 7%). Số học sinh chia theo cấp học: 4,8 triệu trẻ em mầm non (3,8 triệu trẻ em công lập; 1 triệu trẻ em ngoài công lập); 8,8 triệu học sinh tiểu học, 6,5 triệu học sinh trung học cơ sở; 2,99 triệu học sinh THPT.

Căn cứ theo mức học phí tối thiểu bình quân của 3 khu vực (thành thị, nông thôn, miền núi) tại Nghị định số 81/2021/NĐ-CP và Nghị định số 97/2023/NĐ-CP của Chính phủ để ước tính thì tổng nhu cầu kinh phí ngân sách nhà nước phải chi trả để thực hiện miễn học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông công lập và hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông dân lập, tư thục ước tính khoảng 30,6 nghìn tỷ đồng.

Ngay sau khi quyết sách này được lan tỏa rộng rãi trên các phương tiện truyền thông, nhiều cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên và phụ huynh trên cả nước đã bày tỏ sự phấn khởi, đồng thuận cao.

Nhiều ý kiến đánh giá, đây là chủ trương hợp lòng dân, mang ý nghĩa xã hội sâu sắc và tạo ra sức lan tỏa lớn. Đồng thời, chính sách này cũng trở thành động lực mạnh mẽ để các nhà trường và gia đình có thêm điều kiện quan tâm, đầu tư nhiều hơn cho việc học tập của con em mình.

Chị Vũ Thị Phương, ở phường Dư Hàng Kênh (quận Lê Chân) bày tỏ: Chị có 2 con trong độ tuổi THCS và THPT. Trước đây, hai vợ chồng chị vẫn phải chật vật với tiền thuê nhà, phí sinh hoạt cũng như các khoản tiền học chính, học thêm, tiền ăn uống hằng ngày. Song 5 năm trở lại đây, 2 con chị được hưởng chính sách miễn học phí theo Nghị quyết số 54/2019/NQ-HĐND của HĐND thành phố về chính sách hỗ trợ học phí cho học sinh từ bậc học mầm non đến THPT trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Điều này đã giúp gia đình chị giảm bớt gánh nặng tài chính và có thêm một khoản kinh phí đáp ứng nhu cầu học tập nâng cao, năng khiếu của các con.

Ông Hoàng Duy Đỉnh, Chủ tịch Hội Khuyến học thành phố nhận định: Sau 5 năm triển khai, chính sách miễn học phí tại Hải Phòng đã giúp đỡ kịp thời cho nhiều gia đình có hoàn cảnh khó khăn, góp phần ổn định sĩ số học sinh và bảo đảm quyền được đến trường của mọi trẻ em. Nhờ đó, thành phố tiếp tục duy trì vững chắc thành quả phổ cập giáo dục bậc tiểu học và THCS, hướng tới phổ cập THPT và xây dựng xã hội học tập toàn diện.

Cùng với việc miễn học phí, Hải Phòng còn tập trung nguồn lực lớn cho công tác đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị giáo dục theo hướng hiện đại, đồng bộ và đạt chuẩn ở tất cả các cấp học. Mỗi năm, ngân sách thành phố đều ưu tiên dành phần lớn chi cho lĩnh vực giáo dục - đào tạo và giáo dục nghề nghiệp, bảo đảm điều kiện tài chính và vật chất cần thiết. Thành phố cũng từng bước nâng cao thu nhập cho đội ngũ nhà giáo, đồng thời đẩy mạnh huy động các nguồn lực xã hội để phát triển toàn diện sự nghiệp giáo dục.

Chính sách miễn giảm học phí của Nhà nước đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho học sinh và phụ huynh. Tuy nhiên, thực tế tại nhiều trường học hiện nay, phụ huynh vẫn phải chi trả thêm nhiều khoản phí ngoài học phí, gây áp lực tài chính không nhỏ. Các khoản thu ngoài này gồm: tiền ăn bán trú, phí chăm sóc bán trú, quỹ lớp, quỹ trường, nước uống, hoạt động ngoại khóa, bảo hiểm y tế bắt buộc…

Điều đáng lưu tâm là dù nhiều khoản thu gắn với tinh thần “tự nguyện”, nhưng phụ huynh vẫn khó lòng từ chối. Chị Phạm Hải Anh, ở phường Đằng Giang (quận Ngô Quyền) có con đang học tiểu học chia sẻ: “Con tôi được miễn học phí, nhưng mỗi học kỳ, gia đình vẫn chi hơn 1 triệu đồng cho các khoản quỹ đại diện cha mẹ học sinh, nước uống, tiền báo...”.

Thực tế này cho thấy, chính sách miễn giảm học phí sẽ chỉ phát huy hiệu quả toàn diện khi được đi kèm với việc kiểm soát chặt chẽ các khoản thu ngoài. Để tránh phát sinh gánh nặng từ các khoản thu ngoài học phí, phụ huynh mong muốn các trường học và ban đại diện cha mẹ học sinh cần tính toán hợp lý, tiết giảm những khoản không cần thiết, đặc biệt là các khoản mang tính chất tự nguyện. Đồng thời, việc công khai, minh bạch các khoản thu chi là cần thiết để ngăn chặn tình trạng “lạm thu”, tránh tạo áp lực tài chính lên gia đình học sinh.

Chỉ khi việc thu chi trong trường học được quản lý chặt chẽ, rõ ràng, phụ huynh mới có thể yên tâm đồng hành cùng con em đến trường, bảo đảm quyền được học tập đầy đủ và công bằng cho mọi học sinh.

LINH ANH